در برخی صنایع مانند صنعت نفت و گاز، شیمیایی، پتروشیمی، انرژی، خودروسازی، پزشکی و صنایع غذایی از ابزار یا تجهیزاتی تحت عنوان مخزن تحت فشار استفاده می‌شود. مخازن تحت فشار که کاربرد بسیار رایجی در این صنعت‌ها دارند، می‌توانند برای ذخیره، فشرده‌سازی و نگهداری گازهایی مانند هوا، گازهای صنعتی، گازهای خورشیدی، گازهای آتشفشانی و غیره به کار روند. کاربرد دیگر این مخزن‌ها برای ذخیره سازی مایعات از قبیل آب، نفت، گازوئیل، مواد شیمیایی و سایر مواد مایع دیگر می‌باشد. این مخزن‌ها باید با دقت و استانداردهای ایمنی مشخص، نصب، نگهداری و استفاده شوند تا از بروز هرگونه حادثه یا فاجعه احتمالی جلوگیری شود. از موارد مهم نگهداری این مخازن، تنظیم باد آن‌ها می‌باشد که در ادامه این مطلب، به نکات قابل توجهی جهت چگونگی تنظیم باد مخازن تحت فشار خواهیم پرداخت.
تنظیم باد مخزن تحت فشار
به طور مشخص، مرحله تنظیم باد مخازن تحت فشار، از مهم ترین و حیاتی ترین مراحل نگهداری آن می باشد. اهمیت این مرحله برای بالا بردن طول عمر مفید مخزن و بهبود کیفیت کارایی آن می‌باشد. بادی که وارد مخزن تحت فشار می‌شود در اسطوانه‌های گاز، کمپرسورها، و سیستم‌های معکوس تصفیه آب استفاده می‌شود. میزان ورود باد به مخزن تاثیر مستقیم بر عملکرد و کارایی دستگاه‌ها دارد. در این مقاله سعی شده تا نحوه تنظیم باد مخازن تحت فشار را با زبانی ساده و روان به صورت مرحله به مرحله آموزش دهیم.
نکات ایمنی
از آن‌جایی که ایمنی در هر کاری حرف اول را می‌زند، قبل از آموزش تنظیم باد مخازن تحت فشار، به بررسی نکات ایمنی این فعالیت میپردازیم. برای مراقبت کامل از ایمنی خود و دستگاه‌ها باید به رعایت موارد زیر توجه داشته باشیم
1.ارتباط قطعات با یکدیگر: ابتدا باید از درستی مونتاژ تمام اتصالات و قطعات مخزن و سیستم تحت فشار اطمینان لازم را به دست آوریم.
2.سلامت دستگاه: همچنین از سلامت کلی و استحکام دستگاه و قطعات آن اطمینان حاصل کنید. هر گونه خراش، زنگ زدگی یا خوردگی در دستگاه باید مورد بررسی قرار گیرد.
3. پای‌بندی به دستورالعمل ها: مقدار باد مخزن را بر اساس دستورالعمل‌های تولیدکننده در دفترچه راهنمای دستگاه و نشانه یا شاخص‌های تحت فشار تنظیم کنید.
4.استفاده از ابزار مناسب: از ابزارهای مناسب استفاده کنید تا از ورود ضرر به قطعات و تجهیزات دستگاه جلوگیری کنید.
5.پوشاک مناسب: داشتن پوشش و لباس مناسب و محافظ شامل عینک، دستکش، کلاه و پوشاک مناسب برای حفاظت در مقابل خطرات مرتبط، میزان ریسک‌پذیری را کاهش می‌دهد.
همچنین، لازم است قبل از شروع هر گونه فعالیت تنظیم باد، دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌های مربوط به مخزن و تجهیزات مربوطه را مطالعه کرده و از نکات ایمنی آن اطلاعات کافی را به دست آوریم.
- مرحله 1: تعیین فشار مورد نیاز
قبل از هر اقدام، ابتدا باید میزان فشار مناسب با توجه به فعالیت مورد نظر صنعت و کارایی دستگاه به طور دقیق برآورده شود. این عدد را به طور معمول می‌توان با مطالعه و رجوع به دفترچه راهنمای دستگاه یا تجهیزات مورد استفاده پیدا کرد. عموما این عدد توسط کارخانه سازنده دستگاه در دفترچه راهنمای آن مشخص و ثبت می‌شود.
- مرحله 2: سنجش فشار موجود
پس از آگاه شدن از میزان دقیق فشار دستگاه، باید فشار واقعی موجود در مخزن تحت فشار توسط ابزارهای سنجش مانند منگنه فشارسنج، اندازه گیری شود. سپس، با استفاده از منگنه یا سوزن تنظیم فشار، باد مخزن به فشار مورد نیاز دستگاه (عددی که قبل تر از دفترچه راهنما تجهیزات ثبت کردیم) تغییر داده شود.
- مرحله 3: بررسی تخلیه باد زایده
پس از تنظیم فشار اولیه و ورود میزان تازه باد به دستگاه، مقداری باد زاید در دستگاه ایجاد می‌شود که این باد زایده جهت به حداقل رسیدن میزان فشار باد داخل مخزن، باید از دستگاه تخلیه شود. در نتیجه مرحله سوم، تخلیه باد زایده و بررسی مجدد فشار داخلی مخزن و تطابق آن با فشار مورد نیاز دستگاه می‌باشد. سوزن تنظیم فشار بسته می‌شود و از طریق خروجی مخزن، باد زایده را خارج می‌کنیم. منطبق کردن این اعداد با یکدیگر مستلزم دقت و توجه کافی می‌باشد؛ از همین جهت این مرحله ممکن است کمی زمان‌بر باشد و چندین بار تکرار شود.
- مرحله 4: سنجش مجدد فشار موجود
تکرار مرحله سوم تا آن جایی اتفاق میوفتد که میزان فشار اندازه‌گیری شده توسط دستگاه فشارسنج با میزان فشار لازمه برای مخزن یکسان باشد. مادامی که به عدد مورد نظر رسیدیم، از محکم بودن تمام ورودی و خروجی‌های دستگاه اطمینان پیدا کرده و سپس دستگاه آماده به کار می‌باشد.
اهمیت تنظیم باد مخزن تحت فشار
پس از بررسی چگونگی تنظیم باد مخزن تحت فشار، به بررسی اهمیت و چرایی این کار میپردازیم. درست و دقیق بودن باد مخزن تحت فشار از اهمیت بسیاری برخوردار است و مهم ترین آن ایمنی است. تنظیم باد به میزان مناسب و انطباق با فشار مشخص شده توسط تولید کننده، می تواند به جلوگیری از وقوع حوادث و فاجعه های احتمالی مربوط به فشار اضافی یا کمبود فشار کمک کند.
از موارد پر اهمیت بعدی عملکرد بهتر دستگاه می‌باشد. به طور مشخص تعیین فشار مناسب در مخزن تحت فشار، عملکرد بهتری برای تجهیزات و دستگاه‌های مرتبط که از این مخزن استفاده می‌کنند فراهم می کند. همچنین تنظیم فشار باعث بالا رفتن طول عمر بیشتر دستگاه می‌باشد. تنظیم باد به میزان مناسب مخزن تحت فشار، می تواند به طول عمر بیشتر این مخزن و همچنین تجهیزات مرتبط کمک کند.
علاوه بر مواردی که پیش‌تر گفته شد، تنظیم بودن میزان فشار باد مخزن تحت فشار بر موارد دیگری هم تاثیر گذار است. از جمله: کارایی و بهره وری دستگاه: فشار مناسب برای مخزن، به کارایی و بهره وری بهتر تجهیزات و سیستم‌هایی که از آن مخزن استفاده می‌کنند کمک می‌کند.
و کاهش هزینه‌ها: تنظیم باد به میزان مناسب باعث کاهش هزینه های نگهداری و تعمیرات مرتبط با مخزن و تجهیزات می شود. مادامی که تنظیم باد مناسب جهت بالا رفتن طول عمر تجهیزات شود، در کاهش هزینه های شرکت تاثیر مستقیم خواهد داشت.
بنابراین، تنظیم باد صحیح مخازن تحت فشار بسیار مهم است و باید به دقت و با رعایت اصول ایمنی کلی و مربوط به هر دستگاه انجام شود. لازم به ذکر است که مراحل تنظیم باد ممکن است با توجه به نوع و کارایی مخزن، کمی تا حدودی متفاوت باشد اما در نهایت همه از یک قاعده کلی پیروی می‌کنند. برای اطمینان پیدا کردن از مراحل هر دستگاه به دفترچه راهنمای آن می‌توان مراجعه کرد.